Devlet adamı (D. 11 Aralık 1873, İstanbul – Ö. 3 Eylül
1958, İstanbul). Nuruosmaniye İptidaî Mektebi, Soğukçeşme Askerî Rüştiyesi,
Mülkiye Mekteb-i İdadi ve yüksek kısım (1894) mezunu. 1899-1900 arasında
Mekteb-i Mülkiye-i Şahane İdadîsinde ve Dârülmuallimîn-i Âliye (Yüksek Öğretmen
Okulu)’de Belâgat-i Osmaniye ve Resmi Yazışma Usûlü dersleri verdi. 1901’de
Sultan Abdülaziz’in en küçük kızı Emine Sultan ile evlendirilerek Damad-ı
Şehriyârî, 1904’te Vezirlik payesi ile paşa oldu. 25 Ocak 1905’te Şura-yı
Devlet Tanzîmat Dairesi üyeliğine getirildi. II. Meşrutiyet’in ilânından sonra
iktidara İttihatçılar gelince bir müddet açıkta kaldı. 17 Ağustos 1909’da yeni
kurulan İstanbul Valiliğine atandı. Temmuz 1912’de Gazi Ahmed Muhtar Paşa
Kabinesine Nafia bakanı olarak tayin edildi. Bundan sonraki kabinelerde de
çeşitli görevler ve bakanlıklarda bulundu. 6 Mart 1924’te Osmanlı hanedanına
mensup olduğu için yurtdışına çıkarıldı. Uzun yıllar Fransa’da oturduktan sonra
Recep Peker Kabinesi zamanında (1946) başvurusu üzerine İstanbul’a döndü.
ESERLERİ:
Tuhfetü’n-Nuzzâr fî Garâibi’l-Emsâr ve Acâibi’l-Esfâr
Tercümesi (2 cilt, İbn-i Batûta’dan çeviri,
1919, 1921), Hükümdar (Machiavel’den, 1919), Fihrist-i
Tuhfetü’n-Nuzzâr fî Garâibi’l-Emsâr ve Acâibi’l-Esfâr (1924, yeni harflerle
yay. haz. Mümin Çevik - Ali Metin Güven, 2005).
HAKKINDA: Mücellidoğlu Ali
Çankaya / Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (c. III, 1968).
