Doğan Hızlan
Eleştirmen, gazeteci-yazar. 22 Aralık 1937, İstanbul doğumlu. Tam adı Mehmet Doğan Hızlan. Osman Giritli imzasını da kullandı. Babası, Muhakemat Müdürlüğü Takip Kalemi şeflerinden olan Sadullah Hızlan’dır. Davutpaşa Ortaokulu’nu bitirdi. Pertevniyal Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini İstanbul Erkek Lisesi’nde (1956) tamamladı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi ile İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğrenim gördü.
1963’te düzeltmen olarak girdiği Cumhuriyet gazetesinin ve Yeni Gazete’nin sanat sayfalarını yönetti. 1969–71 yılları arasında Yeni Edebiyat dergisinin kurucusu ve yazı işleri müdürü oldu. 1980’de yayımlanmaya başlayan Hürriyet Gösteri dergisinin genel yayın yönetmenliğini yaptı ve Hürriyet gazetesinde günlük yazılar yazdı.
1972’de TRT İstanbul Radyosu’nda Kitaplar ve Düşünceler programıyla başladığı kitap tanıtma programlarını Karalama Defteri adıyla TRT-2’de, NTV ve CNN Türk televizyonlarında sürdürdü. Aynı zamanda Hürriyet gazetesinin yayın danışmanlığını yaptı.
İlk yazısı 1954 yılında Yankı dergisinde yayımlandı. 1959 yılı başlarında yeni eleştiri denemeleriyle a dergisinde yazmaya başladı. Deneme yazıları ile nesnel ve söyleşi tadındaki eleştirileriyle tanındı. Sonraki yıllarda yazıları Yankı (1959), Pazar Postası (1959), a (1959), Türk Dili, Türkçe, Değişim (1960-63), Cumhuriyet, Şiir Sanatı, Papirüs, Soyut, Yelken, Yeni Dergi, ABC, Hafta Sonu (1966-68) ve Hürriyet Gösteri gibi dergi ve gazetede yayımlandı. Doğan Hızlan adına 2012 yılında Antalya’da bir kütüphane açıldı.
Doğan Hızlan İçin Ne Dediler?
“El altında Doğan Hızlan’ın denemelerinden bir seçkinin bulunması güzel şey. Özellikle edebiyatı ve denemeyi sevenler Hızlan’ı elbette diğer yapıtlarıyla çoktan tanıyorlar, çizgisine, beğenisine, tutumuna aşinalar. Ama onu çok daha kalabalık bir okur kitlesi de tanıyor, Hürriyet gazetesindeki günlük yazılarını, CNN’deki edebiyat söyleşilerini izliyorlar. Kültür ve sanata ayıracak bir sayfası olmayan, çok sayfalı, çok okunan bir gazetenin, okurlarıyla edebiyat arasındaki tek köprüsü o. Gazetedeki köşesinde hâliyle, gündemi izleyen yazıları çoğunlukta. Aralarında deneme tadı, edebiyat yoğunluğu taşıyanları yok değil ama; ağırlığı, ister istemez, güncellik taşıyan konulara vermek durumunda. Munis ve optimist kalemiyle kendine alıştırdığı okurlarını bir yandan da sanata, edebiyata, kültüre alıştırıyor Doğan Hızlan. Onun çok önemli bir misyonu bu. Ama gerçek bir edebiyatçı, usta bir denemeci salt bir misyon adamı olarak kalamaz, kalmaz.” (Füsun Akatlı)
***
“Gençlik biraz da maymun iştahlılık mıdır? Galiba öyledir! 1955 yılında, a Dergisi'ni yayımlarken ben de, Kemal Özer de, Onat Kutlar da, Erdal Öz de, hem bir şair, hem bir hikayeci, hem de eleştirmen kimlikleriyle gözükmeye bayılıyorduk. Erdal şiir yazmayı ve eleştiriyi, Kemal hikaye yazmayı bıraktı. Ama Doğan, evet bir tek o, eleştiri ve deneme yazarlığı ile başladı ve hep öyle sürdürdü edebiyat uğraşını. Hani, şair ya da hikayeci olamayanlar eleştirmen olurlar, denir ya, Doğan'ın tâ başından, şair ya da hikayeci olmayı aklının ucundan bile geçirmediğinden kesinlikle eminim.” (Hilmi Yavuz)
ESERLERİ:
Deneme-Eleştiri: Haydi Anlat Anneciğim (1968), Deneme-Eleştiri-Söyleşi: Ne İstiyoruz (1968), Yazılı İlişkiler (1983), Günlerde Kalan: Çağdaş Edebiyatımıza Dipnotları (1983, Edebiyatımıza Dipnotlar adıyla 2010), Sanat Günah Çıkarıyor (1992), Kitaplar Kitabı (1996), Ne Kadar Mozart O Kadar Süt (1996), Saklı Su (1996), Söyleşiler (1997), Güncelin Çağrısı (1997), Düzyazı Ayracı (2001), Mavi Bereli (2001), Şiir Çilingiri (2001), Edebiyat Dönencesi (2003), Yalnızlık Kahvesi (2003), Eleği Duvardan İndirelim (seçme denemeler, 2005), Edebiyat Daima (2006, 2014), Aynadaki Bakışlar (2006), Sönmüş Kibritin İzinde Yazılar (2006), Çalıntı Kitap Deposu (2007), Cağaloğlu - Hayatın ve Mesleğin Birleştiği Yer (2009), Kitaplarla Kültür Turu (2010), On Birinci Kat Yazıları (2014), Kitap Hayat İçindir (2015), Deme Kış Yaz, Oku Yaz (2015), Şiirin Coğrafyası (2017), Yaşamdan İzler (2017), Edebiyat Hayatın Neresinde? (2017), Yeniden Okumak (2017), ...Yazı Kalır (Radyo ve Televizyon sohbetleri, 2018), Büyük Dahi-Gazi Mustafa Kemal – (2 Cilt, Tarık Zafer Tunaya, Macit Gökberk, Şerif Mardin ile, 2018),
Derleme-Hazırlama: En Güzel Türk Hikâyeleri (1972), Bayram Gömleği (Yazarlarımızdan Seçme Çocuk Öyküleri, 1979), Atatürk Şiirleri (1985), En Güzel Aşk Şiirleri (1987), Ercüment Behzat Lav: Bütün Eserleri (1996), Hüsran Filizleri: Celal Sılay’ın Toplu Şiirleri (İhsan Yılmaz ile, 2000).
KAYNAKÇA: Mehmet Seyda / Edebiyat Dostları (1970), TDE Ansiklopedisi (c. 4, 1976), A. Özkırımlı / Türk Edebiyatı Ansiklopedisi (c. 3, 1982), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Encyclopedia of Turkish Authors (2005) - Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006, gen. 2. bas. 2007) - Ünlü Fikir ve Kültür Adamları (Türkiye Ünlüleri Ansiklopedisi, C. 3, 2013) - Encyclopedia of Turkey’s Famous People (2013), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (gen. 6. bas. 1999), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (2000), TBE Ansiklopedisi (2001), Hilmi Yavuz / Ceviz Sandıktaki Anılar (2001) - Yüzler ve İzler (s. 84-87, 2006), TDOE - TDE Ansiklopedisi (c. 5, 2004), Alpay Kabacalı / Doğan Hızlan’la Denemenin Dönencesinde (2006) - Kültürün Nabzını Tutan Doğan Hızlan (2008).
