Mahmut Soydan
Asker, siyaset adamı, milletvekili, gazeteci-yazar; Türkiye İş Bankası ile Ulus, Tan ve Milliyet gazetelerinin kurucusu (D. 1883, Siirt - 3 Aralık 1936). Bazı kaynaklarda adı Mahmut Nedim Soydan olarak da geçer. Siirtli Mehmet Ağa’nın (Mehmet Rüştü) ile Emine hanımın oğlu. Harbiye'yi bitirdi (1903). Manastır Fırkası Kurmayı, Sultan II. Abdülhamid’in Muhafız Subayı, Sehzadeler Okulu Askerî Mürebbisi oldu. Balkan (1912-1913) ve Birinci Dünya (1914-1918) savaşlarında çeşitli birliklerde görev aldı. TBMM kurulduğunda, Meclis Başkanı Mustafa Kemal Paşa'nın "Refakat zabiti" atandı. 1923'te Halk Fırkası'ndan Siirt milletvekili seçildi. Ankara'da yayımlanan Hâkimiyeti milliye gazetesinin sahipliğini üstlendi.
Mahmut Soydan, 1924'te CHP'nin grup yöneticilerinden biri oldu ve yazarlığını yaptığı gazetede Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'na (1924) ve daha sonra kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkası'na (1930) karşı sert bir muhalefet yürüttü. CHP içinde "İş Bankası grubu" denilen grupta yer aldı. 1927, 1931 ve 1935 seçimlerinde de CHP Siirt milletvekili oldu. Gazetesi Ulus adını alarak (1934) partisinin resmi yayın organı durumuna gelince, kurucusu ve yönetim kurulu başkanı olduğu İş Bankası'nın desteğiyle İstanbul'da önce Tan, sonra 1926 yılında Milliyet adıyla günlük bir gazete çıkardı. 3 Aralık 1936’da öldü. Fransızca, Almanca, Arapça biliyordu.
Hatıralarını içeren “Milli Mücadele Tarihine Dair Notlar – Ankaralı’nın Defteri – Mahmut Soydan” adlı kitap, Nejdet Bilgi tarafından hazırlanıp Türkiye İş Bankası tarafından yayımlanmıştır.
KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi (21. cilt, 1986), TBMM Albümü 1920-2010 (1. cilt, 2010).
