Erdem Bayazıt
Şair ve yazar, siyasetçi, XVIII. Dönem Kahramanmaraş Milletvekili (D. 18 Aralık 1939, Kahramanmaraş – Ö. 5 Temmuz 2008, İstanbul). Tam adı Adil Erdem Bayazıt. Baba adı Ökkeş Tahsin, anne adı Şerife.
İstiklal Ortaokulu’nu (1953), Kahramanmaraş Lisesini (1959) bitirdi. Bir süre İstanbul Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi’nde hukuk öğrenimi gördükten sonra 1963’te öğrenimine ara vererek askere gitti. Askerliğinden sonra Ankara Üniversitesi DTCF Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü (1971) bitirdi.
Milli Eğitim Bakanlığı Basın Bürosunda memur, Millî Kütüphane Süreli Yayınlar Şubesinde müdür yardımcısı, Kahramanmaraş’ta edebiyat öğretmeni ve İl Kütüphanesinde müdür, İstanbul Türk Musikisi Devlet Konservatuarında genel sekreter, Sanayi Bakanlığı İnsan Gücü Eğitim Dairesinde daire başkan yardımcısı olarak görev yaptı. Akabe Yayın Ticaret ve Sanayii AŞ Yönetim Kurulu Başkanı olarak Akabe Yayınlarının ve Mavera dergisinin yönetimini üstlendi. Bir süre Devlet Planlama Teşkilatı (DPT)’nda sözleşmeli personel olarak çalıştı.
Erdem Bayazıt, 29.11.1987 genel seçimlerinde ANAP’tan XVIII. Dönem Kahramanmaraş Milletvekili seçilerek 20.10.1991 tarihine kadar TBMM’de yasama çalışmalarına katıldı. Ardından İstanbul’a yerleşerek (1991) çalışmalarını orada sürdürdü.
Erdem Bayazıt’ın ilk şiiri, 1956’da K.Maraş Gençlik gazetesinin sanat ekinde yayımlandı. Liseden mezun olduğu yıl bir sene okula ara verdi, bu sürede Gençlik gazetesinde günlük yazılar yazdı ve Cumhuriyet gazetesi için muhabirlik yapmaya başladı. Sonraki yıllarda şiir ve yazıları; Hamle, Yeni İstiklal (1966), Diriliş, Çıkış, Büyük Doğu, kurucularından olduğu Edebiyat, Mavera ile Yedi İklim dergilerinde yer aldı. Lisedeyken arkadaşları olan Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alaattin Özdenören ile birlikte, önceden Nuri Pakdil’in çıkarmış olduğu Hamle’yi birkaç sayı çıkardı. Engizekdava gazetesinde sanat sayfası hazırladı. Nuri Pakdil’in çıkardığı mahallî Hizmet gazetesinde sanat-edebiyat sayfası düzenledi. Necip Fazıl’ın Erenköy’deki evinde yapılan sohbetlere katıldı. O yıllarda, başta Pakdil olmak üzere, Sezai Karakoç, Fethi Gemuhluoğlu ve Necip Fazıl’dan etkilendi. Bayazıt, fikirlerinde Necip Fazıl’ın, gönlünde Gemuhluoğlu’nun, estetik zevkinin oluşmasında Pakdil’in, şiir düşüncesinde ise Karakoç’un etkili olduğunu belirtir (Ahmet Ersöz, Ardımızdaki Yıllar).
İlk şiir kitabı olan Sebep Ey’de topladığı, müslümanların emperyalizme başkaldırışını yansıtan şiirleri büyük ilgi gördü. Şairin şiir anlayışına göre, şiirde mutlaka tarihî bir boyut olmalı, fizik ötesine bir açılım ve günlük hayatın yansımaları görülmelidir. Şiirinde mesaj ön plandadır. Poetik anlayışı öncelikle Büyük Doğu’yla ve Sezai Karakoç’la biçimlendi. Sebep Ey’de büyük şehrin içtenliksiz ortamından doğaya kaçış özlemini konu alan anlatımlarını Risaleler’de sürdürdü. Ayrıca şiirlerinde, toplumun beylik kanılarına, resmî ideolojiden hayatımıza yayılan standart düşüncelere şiddetle karşı oldu. Onun, Risaleler kitabında “dava şiirine” yöneldiği söylendi.
Hece dergisinin şiir özel sayısında poetik görüşünü şöyle özetledi:
“Bütün yarattıklarını kuşatan, mutlak olan, tek değişmez Allah! Yeryüzünde Tanrının halifeliği makamında insan oturuyor. Ve insan yaratıcısına ulaşmanın bir yolunu arıyor. Karınca kaderince benim de aradığım başka bir şey değil.”
Ödülleri:
Bayazıt, Afganistan gezisi izlenimlerini topladığı İpek Yolundan Afganistan’a adlı kitabıyla Türkiye Yazarlar Birliği Basın Ödülünü kazandı (1981). İkinci şiir kitabı Risaleler ile de Türkiye Yazarlar Birliği tarafından 1987’de Yılın Şairi seçildi. Türkiye Yazarlar Birliği ve Parlamenterler Birliği üyesidir. 2004’te Strasbourg’da TYB tarafından düzenlenen Türkçenin 5. Uluslararası Şiir Şöleni kapsamında Yahya Kemal adına düzenlenen büyük ödüle layık görüldü.
ESERLERİ:
Şiir: Sebeb Ey (1972), Risaleler (1987), Şiirler (ilk iki kitap bir arada, 1992; üçüncü kitabı da içeren yeni baskısı yapıldı), Gelecek Zaman Risalesi (1998).
Gezi: İpek Yolundan Afganistan’a (1981).
KAYNAKÇA: Aylık Dergi (Temmuz-Eylül 1982), Gurbet Edebiyat Dergisi (sayı: 8, Şubat 1984), Rasim Özdenören / Bir Şairin Ünlemi “Sebeb Ey” (Ruhun Malzemeleri, 1986), Mehmet Kaplan / Cumhuriyet Devri Türk Şiiri (1973, s. 557-564), İhsan Işık / Yazarlar Sözlüğü (1990, 1998) - Türkiye Yazarlar Ansiklopedisi (2001, 2004) – Resimli ve Metin Örnekli Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2007, 2009), Recep Garip / Sebep Ey Üzerine... Erdem Bayazıt’la (Ay Vakti seçkisi, Kasım 2000), TBE Ansiklopedisi (c.1, 2001), Ahmet Kabaklı / Türk Edebiyatı (c. 4, 11. bas. 2002, s. 703-704), Sezai Coşkun / Erdem Bayazıt’la Söyleşi: Şiir Aşkın Bir Dil Arayışıdır (Yedi İklim, Temmuz 2004), Türkiye Kültür ve Sanat 2009 Yıllığı (2009), TBMM Albümü 3. Cilt 1983-2010 (2010).
